Van moedeloosheid naar woedeloosheid
Een blog van Frits Koster
Mijn partner en ik wandelen regelmatig een etappe op het prachtige Roots Natuurpad, dat van Delfzijl naar de grens van Noord-Brabant met België loopt. Zo kwamen we deze week langs Kamp Westerbork, dat in de Tweede Wereldoorlog een doorvoerkamp is geweest en waar meer dan 100.000 Joden, Sinti en Roma per trein weggevoerd werden naar de vernietigingskampen in Duitsland en Polen.
Het is tragisch te beseffen hoe weinig we als mens hebben geleerd want momenteel (85 jaar later) vindt er opnieuw een schrijnende vorm van menselijk geweld en leed plaats en wel in Gaza. Het Internationale Gerechtshof oordeelde dat de Israëlische regering ‘onmiddellijke en effectieve maatregelen’ moest treffen om de Palestijnen in de Gazastrook te beschermen tegen het risico van genocide en te zorgen voor voldoende humanitaire hulp en basisvoorzieningen. Maar Israël heeft niet eens het minimale gedaan om hieraan te voldoen, stelde Amnesty International op 27 februari j.l.
Uiteraard is de wrede terreuraanval door Hamas op 7 oktober 2023 niet goed te praten maar de operatie van de Israëlische regering met als intentie alle Hamas-strijders in de Gazastrook te elimineren lijkt volledig uit de hand te zijn gelopen. Het aantal doden gaat nu al richting de 50.000, met een pijnlijk hoog percentage vrouwen en kinderen. Het Westen (Amerika maar ook Nederland) kijkt stil toe en blijft zich achter Israël scharen. Tegengeluiden worden vaak niet gehoord, duidelijke signalen van volkerenmoord worden niet (h)erkend.
We zijn momenteel bezig met het schrijven van een boek over vergevingsgezindheid en zo kwamen we in aanraking met het werk van Martha Nussbaum, filosoof en auteur van onder andere het boek Woede en vergeving (Ambo|Anthos, 2016). Zij beschrijft woedeloosheid als een manier om onrecht onder ogen te zien zonder vast te blijven zitten in de destructieve kracht van woede. In plaats van vergelding te zoeken of vast te houden aan wrok, zet je constructieve stappen richting herstel, rechtvaardigheid en vrijheid.
Laten we niet stil blijven zwijgen maar onze stem laten horen bij humanitair onrecht, bijvoorbeeld via sociale media, petities of vreedzame protestmanifestaties. Bij dezen dan ook een dringend verzoek aan alle betrokken partijen het gebruik van geweld per direct te beëindigen. Een hernieuwd staakt-het-vuren zal niet alleen goed zijn voor alle mensen die nu in een wereldse hel leven. Het zal ook meer ruimte geven om in overleg en onderhandeling te kijken naar een vorm waarin vreedzaam samenleven mogelijk kan worden in de toekomst.
En laten we bovendien organisaties blijven ondersteunen die humanitaire hulp bieden aan Gaza, zoals UNRWA, het Rode Kruis en Care. Zo kunnen we gaan van woede, verontwaardiging en moedeloos en machteloos toezien naar woedeloze, geweldloze actie.
Frits Koster, 17 maart 2025